Bằng những nguyên liệu sẵn có ở các vùng nông thôn miền núi như đất đồi, cát, sỏi... sau khi xử lý bằng công nghệ va, rung, ép trở thành gạch làm VLXD cho những công trình dân dụng mà không cần trải qua một khâu nhiệt nung nào. Đó là kết quả của dự án nghiên cứu, sản xuất gạch không nung mà KS Nguyễn Ngọc Phiên - Giám đốc Sở Xây dựng Bắc Kạn đã dày công nghiên cứu, nhằm mục đích thay thế gạch đất nung truyền thống.
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn
Trước chủ trương của Chính phủ nhằm xóa bỏ sản xuất gạch đốt bằng lò thủ công do gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đất sản xuất nông nghiệp, đầu năm 2010, tỉnh Bắc Kạn đã có quyết định giao Sở Xây dựng Bắc Kạn, do KS Nguyễn Ngọc Phiên - Giám đốc Sở - làm chủ nhiệm đề tài nghiên cứu sản xuất vật liệu gạch không nung với độ cứng, bền đảm bảo để thay thế gạch đất nung trong các công trình xây dựng dân dụng. Việc sản xuất gạch bằng đất đồi, đất nhiều cạn sỏi, không qua nhiệt nung có nhiều ưu điểm vượt trội so với gạch nung truyền thống và có ý nghĩa quan trọng trong xây dựng hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nghèo Bắc Kạn.
Do là một tỉnh có địa hình đồi núi phức tạp nên hệ thống đường giao thông của Bắc Kạn khá khó khăn, cách trở. Để vận chuyển được nguyên VLXD từ thị xã đến với những bản, xã xa mấy chục cây số đòi hỏi tốn kém nhiều tiền bạc và công sức. "Nếu vận chuyển một viên gạch nung từ thị xã đến được các xã, thôn, bản vùng xa thì giá thành viên gạch đó sẽ bị đội gấp 2 - 3 lần giá ban đầu. Trong khi tại bãi, gạch nung ra lò đã có giá thành khoảng 800 - 900 đ/viên, cao hơn 15 - 20% so với giá gạch không nung, tại nơi sản xuất. Do vậy, việc sử dụng gạch không nung xét về mặt kinh tế là có ưu điểm vượt trội so với gạch đất nung".
Mặt khác, việc vận chuyển xa hàng chục cây số này cần có thời gian và phụ thuộc vào yếu tố khách quan khi chuyên chở. Là một tỉnh nghèo, nên nhiều thôn, bản của Bắc Kạn vẫn chưa có đường dành cho ôtô, muốn đưa được gạch hoặc những nguyên liệu xây dựng khác đến đây, người dân không còn cách nào khác là dùng xe ngựa, xe máy, thậm chí là vận chuyển trực tiếp bằng sức người... Tất cả những bất cập này sẽ không tồn tại khi người dân dùng đất gần nhà để sản xuất và sử dụng trực tiếp gạch không nung trong xây dựng công trình dân dụng.
Sản xuất gạch không nung hiện nay còn được coi là hình thức sản xuất không gây ô nhiễm môi trường vì không sử dụng củi, than... như đốt gạch bằng lò thủ công truyền thống.
Bước đầu đi vào cuộc sống
Đến nay, dự án đã sản xuất hơn 3 vạn viên gạch không nung và tiến hành xây dựng được 2 ngôi nhà với diện tích 30m2/ngôi cho 2 hộ dân ở xã Hà Vị, huyện Bạch Thông và xã Cao Kỳ, huyện Chợ Mới. KS Phiên cho biết: "Quá trình xây dựng 2 ngôi nhà này, nhiều người dân chứng kiến đã rất ngạc nhiên khi biết nguyên liệu xây dựng, kết dính cũng được làm bằng chính nguyên liệu làm ra gạch (trộn cùng với xi măng), chứ không phải bằng vôi vữa truyền thống. Đây cũng là một trong những đặc tính trội giúp gạch không nung hứa hẹn nhận được nhiều sự ủng hộ của người sử dụng trong tương lai".
Cuối năm 2011, dự án nghiên cứu gạch không nung thay thế gạch đất nung đã hoàn thành, tuy nhiên việc triển khai ứng dụng đề tài trong thực tế đang gặp một số khó khăn do thiếu vốn đầu tư thiết bị máy móc. Trong khi đó, đã có nhiều đơn vị, địa phương của Bắc Kạn đứng tên đăng ký mua gạch không nung của dự án về sử dụng. "Để dự án được triển khai rộng rãi trong thực tế, tôi nghĩ vai trò của các DN là rất quan trọng. Dựa vào tiềm lực kinh tế, DN có thể đầu tư, sản xuất gạch không nung với quy mô công nghiệp, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội", KS Phiên nói.
Hiện một máy sản xuất gạch không nung, công nghệ va, rung, ép như dự án đang sử dụng, có giá khoảng 300 triệu đồng. Máy có cấu thành khá đơn giản và gọn nhẹ, tổ hợp máy có trọng lượng lớn nhất cũng không quá 70kg, thuận tiện cho việc tháo dỡ, vận chuyển và lắp đặt.
Với mong muốn nâng cao khả năng sản xuất trong khi hạ giá thành sản phẩm xuống mức thấp nhất có thể, KS Phiên đang tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện dây chuyền sản xuất gạch không nung ứng dụng công nghệ nghiền, ép thuỷ lực để đưa vào sản xuất với quy mô công nghiệp. Dây chuyền này gồm có một dàn kích thuỷ lực đặt trên không khung sắt. Trên chiếc khung sắt này đồng thời có một khuôn thép dùng để tạo hình dáng, kích thước viên gạch không nung... Dự kiến, trong một ca với 2 công nhân điều khiển, dây chuyền này sẽ sản xuất được từ 2.500 - 2.800 viên gạch.
Việc sử dụng nguyên liệu có sẵn ở các vùng nông thôn miền núi, đó là đất đồi, đất sỏi, để sản xuất gạch không nung mà dự án nghiên cứu vật liệu thay thế gạch đất nung truyền thống do Sở Xây dựng Bắc Kạn thực hiện, đã mở ra một cơ hội lớn cho Bắc Kạn xóa bỏ nhà tranh tre, nứa lá, thay đổi diện mạo làng quê cũng như thực hiện thắng lợi công cuộc xây dựng nông thôn mới hiện nay ở địa phương. |
