Hỏi: Vợ chồng tôi đang chuẩn bị xây dựng một căn nhà để ở. Tuy nhiên chúng tôi rất bận, không có nhiều thời gian; đây cũng là lần đầu tiên chúng tôi xây nhà nên chưa có kinh nghiệm và tôi cảm thấy hơi lo lắng. Xin quý công ty tư vấn xây dựng cho chúng tôi biết các công việc từ đầu đến cuối trong việc xây dựng một công trình nhà ở? Chủ nhà phải làm gì, liên hệ với ai và chuẩn bị những gì?

Tư vấn: Vì người Việt Nam chúng ta thường ngại vấn đề xây dựng nhà 02 năm nên trước hết các bạn cần phải lưu ý rằng thời gian xây cất một căn nhà phố thông thường khoảng từ 4 đến 6 tháng; biệt thự khoảng từ 6 đến 8 tháng để từ đó tính toán thời gian khởi công công trình hợp lý, tránh bị cập rập về sau sẽ ảnh hưởng đến chất lượng hoàn thiện công trình.
Về tiến trình để xây dựng một căn nhà, các bạn có thể chia ra như sau:
- Giai đoạn chuẩn bị: các bạn nên họp với các thành viên trong gia đình để thống nhất được số lượng các phòng chức năng, nhu cầu thẩm mỹ, yêu cầu riêng của các thành viên… Đặc biệt, các vấn đề liên quan đến tâm linh như phong thủy, thờ cúng… cần được bàn bạc kỹ là theo hay không theo trước khi triển khai thiết kế. Các vấn đề này nên được đặc biệt lưu ý để tránh các thay đổi, phát sinh về sau, vừa gây phiền toái, vừa làm mất tiền cho gia chủ. Sau khi đã thống nhất được ý kiến, các bạn nên tổng hợp lại và ghi ra một bản gọi là “Yêu cầu thiết kế”.
- Thiết kế & xin phép xây dựng: Ở giai đoạn này các bạn phải tìm một đơn vị thiết kế để nhờ thể hiện ý tưởng của các bạn. Tuy là nhà ở, các bạn phải tìm được các đơn vị có kinh nghiệm vì nhà ở có những yêu cầu riêng, nếu không quen xử lý những không gian hẹp sẽ dễ dẫn đến tình trạng mà dân trong nghề gọi là “binh lủng”, tức là bố trí không đẹp, không hợp lý. Kinh nghiệm của đơn vị thiết kế cũng giúp gia chủ tiết kiệm được nhiều lãng phí không đáng có, thường phát sinh do sự “vẽ vời” quá mức của một bộ phận kiến trúc sư hiện nay.
Ngoài ra, còn cần lưu ý thêm về vấn đề xin phép xây dựng. Hiện nay, rất nhiều chủ nhà tách riêng khâu thiết kế và xin phép ra làm hai giai đoạn độc lập, đôi khi xin phép trước khi thiết kế. Đây là điều không nên vì có rất nhiều trường hợp, bản vẽ trên giấy phép thể hiện một đằng, bản vẽ thiết kế thể hiện một nẻo. Khi đó, trong quá trình xây dựng sẽ bị thanh tra xây dựng kiểm tra và có thể đập bỏ, nếu không cũng sẽ rất phiền toái trong khâu hoàn công làm sổ hồng sau này. Nói chung, theo kinh nghiệm của chúng tôi, nên có bản thiết kế cơ sở ổn định rồi hãy yêu cầu xin phép bằng chính bản vẽ này.
- Chọn thầu xây dựng: Sau khi có một bản thiết kế ưng ý, bạn cần phải tìm nhà thầu thi công để thực hiện công trình. Thị trường hiện tại có rất nhiều công ty xây dựng nhà ở cho nên mặt bằng giá cả là rất cạnh tranh. Bạn chỉ cần tham khảo khoảng 2 đến 3 chỗ là biết hoặc bạn có thể xem trực tiếp trên báo, trên các trang của các công ty. Như vậy, phần quan trọng phải xác định được nhà thầu nào có uy tín, chất lượng xây dựng tốt để “chọn mặt gửi vàng”. Tốt nhất bạn nên chọn lựa khoảng 2 đến 3 nhà thầu, yêu cầu họ trình bày về năng lực, kinh nghiệm, phương pháp triển khai xây dựng, đội ngũ thợ thuyền như thế nào… Bạn cũng nên đến công ty để xem họ làm việc như thế nào và tham quan 1 đến 2 công trình mà họ đã thực hiện. Sau khi thực hiện những bước này, chắc chắn bạn sẽ có thể nói được ngay nhà thầu nào sẽ hợp nhất với bạn để trao gởi niềm tin. Cần lưu ý tránh nóng vội, nhờ người quen giới thiệu mà chưa tự mình thẩm định qua những bước trên. Tốn thêm một ít thời gian nhưng công trình xây dựng có chất lượng tốt, quan hệ chủ đầu tư-nhà thầu hữu nghị là cái sẽ làm bạn hài lòng về lâu dài.
Khi đã chọn được nhà thầu, bạn cần yêu cầu soạn thảo một hợp đồng rõ ràng, phân minh về trách nhiệm và các giai đoạn thanh toán. Trong hợp đồng cần ghi rõ chủng loại vật tư, tiến độ, những phần nào nhà thầu làm, không làm, những phần việc phải phối hợp với bên thứ 3, những phần bạn cung cấp… để tránh những hiểu lầm gây ra mâu thuẫn về sau.
- Triển khai xây dựng: Trong giai đoạn này, bạn yêu cầu nhà thầu cử một đại diện, thường là một kỹ thuật, để bạn có thể làm việc trực tiếp trên công trường. Bạn căn cứ vào tiến độ đã thỏa thuận để theo dõi tiến triển công trình, trao đổi thường xuyên các yêu cầu và thắc mắc của bạn đối với người kỹ thuật tại công trường. Việc thường xuyên thảo luận sẽ khiến cho hai bên thông hiểu nhau, công việc luôn được quan tâm và chất lượng vì vậy sẽ tốt hơn. Ngoài ra, nếu bạn không thật sự có nhiều thời gian thì nên thuê một giám sát bên ngoài giúp bạn các vấn đề về chuyên môn với nhà thầu.